برای آشنایی و فهم بهتر تغییر کاربری اراضی و بررسی انواع ان، نیاز است تا در ابتدا با مفاهیم کلی و اصطلاحات به کار برده در تغییر کاربری اراضی و تبصره های مربوط به ان اشنا شویم. در ادامه می خواهیم با قوانین کلی در فهم و شناخت اصطلاحات اصلی و مهم و همچنین تبصره ها در تغییر کاربری زمین ها اشنا شویم.

انواع اصطلاحات مربوط به تغییر کاربری اراضی

• مالک: یکی از پر رنگ ترین افراد در حوزه تغییر کاربری اراضی مالکین هستند.
• برزگر: شخصی که به کمک زارع و یا گاو بند در زراعت همکاری می کند. و در مقابل کار خود مقداری از محصول را دریافت می کند.
• زارع: شخصی که با استفاده از کمک های برزگر و کارگر های کشاورزی در زمینی که مالک ان نیست، زراعت می کند. که محصولات تولید شده را به صورت محصول و یا نقد به مالک تحویل می دهد.
• زراعت: یکی از پر کاربرد ترین اصطلاحات در تغییر کاربری اراضی، واژه زراعت است. و به معنی تولید کردن محصولاتی که از طریق زراعتی و باغ داری به دست می ایند.
• رئیس خانوار: فردی که مکلف و موظف است تا هزینه های معاش خانوار را تهیه کند.
• خانوار: همسر و یا فرزندانی که تحت تکلف رئیس خانوار هستند.
• گاو بند: گاو بند نیز شخصی است که، مانند زارع مالک زمین نیست. و در زمین زراعت می کند. و در نهایت محصولات را به صورت جنس و یا نقد به مالک تحویل می دهد. برزگر و کارگران کشاورزی نیز به او کمک می کنند.
• کارگر کشاورزی: کارگران کشاورزی افراد حقیقی هستند که در زراعت به زارع کمک می کنند. و در مقابل کار خود مزد نقدی دریافت می کنند.
• اشخاص حقوقی و حقیقی: یکی دیگر از اصطلاحات در حوزه تغییر کاربری اراضی اشخاص حقوقی یعنی ارگان های دولتی و یا خصوصی و اشخاص حقیقی یعنی افراد معمولی جامعه هستند.
• زمین: از دیگر اصطلاحات پر کاربرد در حوزه تغییر کاربری اراضی زمین ها هستند. که در این حوزه منظور زمین هایی است که زیر کشت هستند و برای امور کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند.
• مرتع: مرتع در حوزه اصطلاحات تغییر کاربری اراضی به معنی زمین هایی است که هموار نشده و تمامی عناصر موجود در ان به طور طبیعی روئیده است. به طوری که در برخی از فصول سال برای چراندن گوسفندان مورد استفاده قرار می گیرد.
• ده: محدوده های سکونت و اشتغال خانوار ها است. که معمولا زمین های کشاورزی در ان وجود دارد. و افراد از طریق کشاورزی امرار معاش می کنند.
• بیشه: به این گونه از زمین ها قلمستان نیز گفته می شود. که در هر هکتار ان بیش از ۱۰۰۰ اصله درخت موجود است.
• آیش: ایش به زمین های کشاورزی گفته می شود، که بیش از سه سال است که زیر کشت نرفتند.
• باغ میوه: زمین هایی که در ان ها حدود حداقلی صد اصله درخت میوه وجود داشته باشد را باغ های میوه قلمداد می کنند. البته در رابطه به درخت های خرما و زیتون این تعداد از اصله ها به ۵۰ نیز می رسد.

تبصره های موجود در حوزه مالکیت زمین ها و تغییر کاربری اراضی

– به طور کلی هر مالک می تواند فقط دارای سند شش دانگ زمین هایی به اندازه یک ده در کل کشور باشد.
– یکی از تبصره های مورد استفاده در حوزه مالکیت زمین و تغییر کاربری اراضی، اگر میزان مالکیت فرد از این مقدار عبور کند. باید هزینه های مازاد بر شش دانگ خود را به دولت پرداخت کند.
– تمامی مجوز های تغییر کاربری اراضی باید با توجه به نظر نهایی کمیسیون ۵ قانون تغییر کاربری صادر شوند.
– با استناد بر قوانین و ضوابط تغییر کاربری اراضی، طرح های تفضیلی به معنای طرح هایی است که با توجه به معیار و مقررات کلی شهر ها، همچنین نحوه استفاده از زمین های شهری و موقعیت و محدوده مشخص شده برای زمین است.
– اگر مسئول شهرداری خود جزو کمیسیون ماده ۵ تغییر کاربری اراضی باشد. نمی تواند به عنوان شهردار در تعیین امکان و یا عدم امکان تغییر کاربری زمین نظر و مجوزی را ارائه دهد.
– در صورت عدم ضرورت تغییر کاربری اراضی مسکونی نیاز است تا در سند زمین در زمان انتقال سند، استفاده و کاربری غیر مسکونی زمین و همچنین عدم امکان ساخت و ساز کردن در ان زمین، در سند ثبت شود.