ماده ۱

مفاهیم برخی از واژه‌های به کار رفته در این آئین‌نامه به قرار زیر میباشد: 

الف ـ “روستا” ـ روستا مجموعه‌هایست زیستی (مسکونی ـ تولیدی) که رابطه ارگانیکی با طبیعت و مجموعه‌های روستایی و شهری همجوار خود داشته باشد و حدود آن بر اساس مواد ۲ و ۳ قانون تعاریف تقسیمات کشوری تعیین میگردد. 

ب ـ “منطقه روستایی” عبارتست از حوزه تأثیرگذار و یا تأثیرپذیر از روستا در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی. 

ج ـ “طرحهای روستا” عبارتست از طرح تجدید حیات و هدایت روستا با لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی. 

د ـ “شورای مرکزی” اختصاراً به مفهوم شورای مرکزی بنیاد مسکن بکار رفته است. 

ر ـ “شورای تصویب” اختصاراً به مفهوم شورای تصویب طرحهای هادی استان به کار رفته است. 

س ـ “بنیاد” اختصاراً به مفهوم بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بکار رفته است. 

و ـ “مشاورین” عبارتند از افراد حقیقی و حقوقی متعهد و متخصصی که برای مدتی جهت تهیه طرح هادی روستاهای مشخص با عقد قرارداد با این نهاد همکاری می‌نمایند

ماده ۲

اهداف طرحهای هادی بشرح زیر است: الف ـ ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی اقتصادی ـ اجتماعی. ب ـ تأمین عادلانه امکانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی، رفاهی. ج ـ هدایت وضعیت فیزیکی روستا. د ـ ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسکن روستائیان و خدمات محیطزیستی و عمومی.

ماده ۳- “شورای مرکزی بنیاد مسکن”

این شورا که در ماده ۱۰ قانون اساسنامه بنیاد مسکن تعریف شده در مرکز تشکیل و دارای یک کمیته فنی بررسی طرحها می‌باشد

ماده ۴

وظایف شورای مرکزی در ارتباط با طرحهای هادی. 

الف ـ تصویب ضوابط فنی و عمومی طرحهای هادی. 

ج ـ هماهنگی بین برنامه‌ها و طرحهای وزارتخانه‌های مربوطه با طرحهای هادی. 

د ـ بررسی زمینه مشارکت بانها و دیگر سازمانهای اجرائی در تهیه و اجرای طرحهای هادی. 

هـ ـ تصویب عناوین طرحهای تحقیقی و ارجاع آن به کمیته فنی یا مجاری ذیربط جهت اقدام. 

و ـ تصویب مدلها و الگوهای توسعه روستاهای مناطق مختلف کشور و ابلاغ آن. 

تبصره ـ جزئیات مربوط به نحوه گردش کار شورای مرکزی و کمیته فنی و دبیرخانه ضمن آئیننامه داخلی که به تصویب شورای مرکزی خواهد رسید تعیین میگردد

ماده ۵- “شورای تصوی طرحهای هادی” 

این شورا مرکب از استاندارد و یا معاون (عمرانی یا برنامه‌ریزی) استانداری و مدیران بنیاد مسکن و جهادسازندگی استان و ادارات کل مسکن و شهرسازی، کشاورزی، برنامه و بودجه استان به سرپرستی استاندارد تشکیل گردیده و دارای یک کمیته فنی به شرح زیر است: کمیته فنی طرحهای هادی مرکب از نمایندگان بنیاد مسکن، جهاد سازندگی وزارت برنامه و بودجه، وزارت کشاورزی و دفتر فنی استانداری به منظور بررسی و تأثیر طرحهای پیشنهادی و ارائه آن به شورای تصویب تشکیل میگردد

ماده ۶- ـ وظایف شورای تصویب عبارتست از: 

الف ـ بررسی اولویت روستاهائی که باید برای آنها طرح هادی تهیه شود بر اساس جمعیت موجود، به ویژه پیشبینی امکانات توسعه آنها، زمینهای کشاورزی بافت و مشکلات روستا. ب ـ تصویب طرحهای هادی پیشنهادی تهیه شده به وسیله مشاورین و دفاتر تهیه طرحهای هادی بنیاد مسکن. ج ـ ایجاد هماهنگی بین ارگانها و سازمانهای ذیربط جهت اجرای طرحهای مصوب. د ـ ایجاد زمینه مشارکت مردم در طراحی و اجراء طرحهای هادی. هـ ـ ایجاد هماهنگی بین طرحهای هادی و طرحهای جامع سرزمین و منطقه‌ای و ـ نظارت و پیگیری اجرای طرحهای مصوب. تبصره ـ کلیه مصوبات شورا با اکثریت حاضرین معتبر است و طرح باید حائز حداق سه رأی باشد

ماده ۷

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بر اساس قانون وظایف زیر را بر عهده دارد. 

الف ـ هماهنگی اجرائی در زمینه انتخاب مشاور و گروه اجرائی تهیه طرح و ابلاغ کار به آنان. 

ب ـ عقد قرارداد با گروه اجرائی تهیه طرح و مشاورین. 

ج ـ بررسی فنی مقدماتی طرحهای تهیه شده. 

د ـ اداره کمیته فنی وابسته به شورای مرکزی و شورای تصویب. 

تبصره ـ کلیه طرحهای پیشنهادی و ضوابط و آئیننامههای اجرائی توسط دبیرخانههای مربوطه به شوراهای اخیرا ذکر ارائه میگردد. 

و ـ ابلاغ طرحهای تصویب شده به مبادی ذیربط. 

ز ـ تهیه و تأمین اعتبارات مورد نیاز طرحهای هادی. 

ح ـ اقدام و اجرای طرحهای فیزیکی تهیه شده با همیاری مردم. 

ط ـ کلیه اقدامات لازم در زمینه بهبود شرایط ساخت در روستا بر اساس طرح مصوب

ماده ۸- “شناخت وضع موجود” 

شناسائی و مطالعه وضع موجود در ابعاد منطقه و روستا بشرح زیر صورت می‌گیرد. 

الف ـ شناسائی منطقه عبارتست از شناسائی اجمالی عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فیزیکی بر اساس الگوهای پیشفرضی و ضوابط بنیاد مسکن. 

ب ـ “شناسائی روستا” ـ در این بخش از مطالعه تأثیر شرایط و عوامل طبیعی زمینهای اطراف روستا و تأثیر طول و عرض جغرافیائی، عوارض طبیعی، وضع خاک شیب زمینها، پوشش نباتی و عوامل اقلیمی در مسائل زیستمحیطی در قالب الگوهای فوق الذکر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و کاربرد آنها در جهت تکامل زیست محیطی انسان مشخص و ارائه میگردد. ضمناً در رابطه با وضعیت کالبدی روستا، بازتاب فعالیتهای انسانی در محدوده حوزه آبخیز و منابع طبیعی روستا، (کشاورزی، باغداری و دامداری) و فعالیتهای معدنی و صنعتی (معادن و کارگاههای صنعتی کوچک و بزرگ) و نیز فعل و انفعالات شکل‌گیری اماکن در آبادی (نظیر واحدهای مسکنی، باغات درون آبادی اماکن اجتماعی مذهبی، بهداشتی آموزشی، تجاری، خدماتی و راههای ارتباطی) بر روی شرایط کالبدی روستا و حوزه نفوذ آن به منظور تکامل بخشی و فراهم نمودن شرایط مناسبتر زیست مورد مطالعه قرار میگیرد.

ماده ۹

“تعیین ضوابط و ارائه پیشنهادات در راستای اهداف فوق الذکر و تعیین محدوده برنامه مورد نیاز” به منظور دستیابی بر محورهای اصلی طراحی پیشنهادات و ضوابط کلی زیر ارائه میگردد: 

الف ـ ارائه پیشنهادات بمنظور تعیین جهات، رشد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی روستا. 

ب ـ ارائه پیشنهادات توسعه فیزیکی در وجوه سه گانه فوق

ماده ۱۰- “تهیه طرح هادی” 

پس از دستیابی بر محورهای طراحی و تعیین ضوابط توسعه، طرحهای اصلاحی در دو بخش غیرفیزیکی و فیزیکی به شرح زیر ارائه میگردد. 

الف ـ “طرحهای غیرفیزیکی” ـ این بخش از طرحها عمدتاً به صورت ارائه برنامه و جایگاه فیزیکی آنها در حوزه نفوذ روستا مطرح شده و لازمه اجرای آن، هماهنگی و مساعدت دیگر ارگانهای اجرائی دستاندرکار کشور میباشد. برنامههای مذکور عبارتند از: 

– برنامه ها و جایگاه افزایش تولیدات روستائی از طریق به کارگیری هر چه بیشتر آب و خاک در منابع و کشاورزی. 

– برنامه ها و جایگاه خدمات عمومی به منظور ایجاد تعادل بین فضاها، امکانات عملکرد و نیازهای کمی و کیفی جمعیت روستا. 

– برنامه‌ها و مکانیابی و گزینش مراکز استقرار جمعیت از طریق هماهنگیهای لازم با روستا. 

– برنامه‌ها و جایگاه شبکه مراکز تأسیسات عمومی روستا. 

ب ـ “طرحهای فیزیکی” ـ این بخش از طراحی عمدتاً موقعیت کالبدی و بهبود وضع موجود روستا را در بر گرفته و شامل طرحهای زیر است: 

– طراحی جهت گسترش و جایگزینی فضاهای لازم با توجه به جمعیت و تا ۱۰ سال آینده روستا. 

– تنظیم شبکههای ارتباطی خارج و داخل روستا. 

– طرح دفع آبهای سطحی و بکارگیری آنها در توسعه منابع طبیعی، کشاورزی و صنایع مفید. 

– طراحی سیستمهای فاضلاب (در صورت لزوم) 

– ارائه تیپ‌های مناسب مسکن با بهره گیری کامل از الگوهای محلی و متناسب با ابعاد خانوار با اتکای بر تکنولوژی مناسب ساختوساز. 

– ارائه برنامه زمانبندی اجرائی طرح.

– تهیه نقشه‌های اجرائی (نقشه‌های فاز ۲) در حد نیاز دستگاههای اجرائی و یا عوامل محلی به منظور هدایت مسائل اجرا

ماده ۱۱

“اجرای طرحهای مصوب و نظارت بر آن” 

ـ بنیاد مسکن با توجه به اصل عدم مداخله مستقیم در اجرا و یا اتکاء به مشارکتهای مردمی به ترتیب زیر انجام وظیفه مینماید: 

الف ـ ایجاد زمینه مشارکت بانکها و صندوقهای قرض الحسنه و فراهم نمودن تسهیلات مالی. 

ب ـ ارائه خدمات فنی و تخصصی در زمینه نظارت و تهیه ماشین آلات سنگین در رابطه با طرح فیزیکی. 

ج ـ ایجاد بستر مشارکت مردم و سازماندهی نیروهای محلی در رابطه با تهیه و اجرای طرح. 

د ـ نظارت بر نحوه هزینه وامها متناسب با طرحهای تهیه شده.

هـ ـ تفکیک و واگذاری زمین به افرادیکه بنحوی مسکن آنها در طرح پیشنهادی قرار میگیرد.

بر اساس تبصره ۳ ماده ۴ قانون اساسنامه بنیاد مسکن. تبصره ـ کلیه عملیات طراحی و اجرا با مشارکت و همفکری مردم صورت میگیرد

ماده ۱۲- “تصویب و ابلاغ ضوابط به استان” 

ضوابط و قوانین مربوط به انتخاب و معرفی روستا توسط دبیرخانه شورای مرکزی تهیه و پس از تصویب شورای مذکور به استانها ارسال میگردد.

ماده ۱۳- “انتخاب مشاور” 

مشاورین داوطلب همکاری با بنیاد توسط دبیرخانه شورای تصویب معرفی و به نظر بنیاد مرکز انتخاب میگردند

ماده ۱۴- “تشکیل تیم کارشناسی” 

دفتر تهیه طرحهای هادی میتواند با استفاده از متخصصین و سازماندهی نیروهای دانشجوئی گروههای کارشناسی تشکیل داده و طرح هادی برخی روستا را مستقیماً تهیه نماید

ماده ۱۵- ـ “کنترل مراحل مختلف طرح” 

مطالعات انجام شده توسط مشاور در مراحل مختلف توسط دفتر تهیه طرحهای هادی بنیاد مذکور و استان کنترل و تأیید میگردد

ماده ۱۶- “تصویب طرح تهیه شده” 

طرحهای ارائه شده بوسیله دبیرخانه شورای تصویب “بنیاد استان” در شورای مذکور مطرح و پس از بررسی‌های لازم تصویب میگردد. تبصره ـ در صورت عدم تأیید و تصویب طرح پیشنهادی مشاور مؤظف به اصلاح آن است

ماده ۱۷- “ابلاغ طرح” 

طرح تصویب شده توسط بنیاد مرکز به استانداری و بنیاد استان جهت اجرا ابلاغ میگردد

ماده ۱۸-

بودجه تهیه طرح هادی از منابع زیر تأمین و هزینه میگردد: 

الف ـ اعتبارت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی 

ب ـ اعتبارات پیشبینی شده در قانون بودجه هر سال.

تبصره ـ تخصیص بودجه تهیه و طرح و چگونگی هزینه آن توسط دفتر مرکزی بنیاد تعیین میگردد.

آئین‌نامه فوق مشتمل بر ۱۸ ماده و ۶ تبصره در جلسه مورخ ۱۵/۴/۶۷ شورای مرکزی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تصویبب و متعاقباً در تاریخ ۱۸/۷/۱۳۶۷ به تأیید وزیر مسکن و شهرسازی رسیده است. نماینده حضرت امام در وزیر مسکن و شهرسازی سرپرست بنیاد مسکن بنیاد مسکن و ریاست شورا و عضو شورا و عضو شورا